Αποταμίευση και παιδί: Μεριμνώντας για το αύριο

Η 31η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Μέρα...

Αποταμίευσης και κάθε χρόνο, σε όλες τις χώρες του κόσμου, η μέρα αυτή γιορτάζεται με διάφορες εκδηλώσεις. Η συγκεκριμένη ημερομηνία καθιερώθηκε σε ανάμνηση της ίδρυσης του Διεθνούς Ινστιτούτου Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων, που έγινε στο Μιλάνο στις 31 Οκτωβρίου του 1924. 
Εν καιρώ κρίσης, είναι ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη να μάθουμε στα παιδιά μας να κάνουν αποταμίευση αλλά και οικονομία. Οι υπερκαταναλωτικές τάσεις του παρελθόντος πρέπει να γίνουν η αφορμή για να δημιουργήσουμε νέους, πιο υπεύθυνους και πιο ευσυνείδητους ανθρώπους. Πρώτα απ' όλα θα πρέπει να τους εξηγήσουμε ποια θα πρέπει να είναι η σχέση τους με τα χρήματα, τα οποία είναι το μέσο για να αποκτήσουμε υλικά αγαθά που μας χρειάζονται...πραγματικά!

Ένας καλός και τόσο απλός κανόνας που όμως πολύ λίγοι τον εφαρμόζουν είναι να «Ξοδεύουμε λιγότερα από όσα βγάζουμε». Πρέπει να μάθουμε στα παιδιά από μικρή ηλικία να βάζουν στην «άκρη» ένα μέρος των χρημάτων που παίρνουν στα χέρια τους. Είναι πολύ πιθανό τα παιδιά να αναρωτηθούν για τη χρησιμότητα της αποταμίευσης. Μπορούμε με απλά λόγια να τους εξηγήσουμε τα θετικά που μας προσφέρει αυτή η συνήθεια δημιουργώντας τους στόχους που θα υλοποιήσουν με αυτή. Για παράδειγμα, μπορούν να συγκεντρώσουν από το χαρτζιλίκι τους τα χρήματα που χρειάζονται για να αγοράσουν ένα παιχνίδι που θέλουν πολύ ή για να κάνουν ένα δώρο σε κάποιο φίλο τους. Όταν φτάσουν το στόχο αυτό, πηγαίνουμε και αγοράζουμε μαζί αυτό για το οποίο μάζευαν τα χρήματα. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα μάθει να αποταμιεύει και θα φυλάει χρήματα για κάτι που σκέφτεται να αγοράσει, χωρίς να κάνει περιττές σπατάλες.

Οι πειρασμοί για να ξοδεύουμε όλα τα χρήματα που κερδίζουμε, από την εργασία μας οι γονείς και από το χαρτζιλίκι τους τα παιδιά, είναι σίγουρα πολλοί γι’ αυτό η συνήθεια της αποταμίευσης, ειδικά στις μέρες μας αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία. Η αποταμίευση δεν έχει καμία σχέση με την τσιγκουνιά η οποία είναι μια συνήθεια που οδηγεί όσους την έχουν στη συγκέντρωση χρημάτων στερώντας ταυτόχρονα τον εαυτό τους από βασικές υλικές ή κοινωνικές ανάγκες.

Η αποταμίευση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τους ανθρώπους και την καθημερινότητα τους, έτσι συναντάμε παροιμίες και εκφράσεις που αφορούν την αποταμίευση, τις οποίες χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα. Οι παροιμίες για παράδειγμα «Μάζευε και ας ειν’ και ρώγες» ή «Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι» μας ταξιδεύουν από γενιά σε γενιά και μας δείχνουν ότι η αποταμίευση είναι μια πράξη ανεκτίμητης αξίας.

Μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να κατανοήσουν τη σημασία της αποταμίευσης κάνοντας παραλληλισμό με τον κόσμο των ζώων. Την πρωτιά στην «αποταμίευση» έχουν τα ζώα. Τα περισσότερα από αυτά μαζεύουν την τροφή που τους περισσεύει και την καταναλώνουν όταν δεν μπορούν να βρουν άλλη. Κλασικά παραδείγματα αποταμίευσης στη φύση τα οποία αξίζει να αναφέρουμε στα παιδιά είναι το μυρμήγκι που αποταμιεύει τροφή κάθε καλοκαίρι για να έχει το χειμώνα και τα σκιουράκια που κρύβουν καρπούς μέσα στους κορμούς δέντρων. Η καμήλα είναι ένα από τα ζώα που αποταμιεύουν για να ξεπεράσουν δυσκολίες που προκύπτουν από το περιβάλλον που ζουν. Μπορεί να μην συγκεντρώνουν χρήματα, όμως «αποταμιεύουν» στις καμπούρες τους λίπος, το οποίο σε δύσκολες συνθήκες χρησιμοποιούν και εξασφαλίζουν νερό και ενέργεια. Όλα τα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη αποταμιεύουν για να έχουν τροφή τους μήνες που δεν τρέφονται. Ακόμη, η λίμνη του Μαραθώνα είναι «από-ταμιευτήρας» νερού. Το νερό είναι ένα από τα φυσικά αγαθά που αποταμιεύουν όλες οι σύγχρονες κοινωνίες για να μην πηγαίνει χαμένο αυτό που πέφτει κατά τους χειμερινούς μήνες.

Η αρχή για την αποταμίευση μπορεί να γίνει με έναν κουμπαρά. Ο κουμπαράς που όλοι ξέρουμε είναι ο πιο γνωστός και εύκολος τρόπος για να ξεκινήσουμε να αποταμιεύουμε, αρκεί να αγοράσουμε έναν, εάν δεν έχουμε. Όλοι έχουμε παρατηρήσει ότι οι περισσότεροι κουμπαράδες έχουν σχήμα γουρουνιού. Ο κουμπαράς γουρούνι είναι ο πιο διάσημος κουμπαράς στον κόσμο. Πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, όλες οι οικογένειες είχαν τη συνήθεια να κρατούν ένα γουρουνάκι, για να μπορούν να το πουλήσουν σε περίπτωση που χρειάζονταν χρήματα. Έτσι το γουρούνι έγινε σύμβολο αφθονίας και ευημερίας και για αυτό και οι πρώτοι κουμπαράδες απέκτησαν το σχήμα αυτού του ζώου για να συμβολίσουν την πράξη της αποταμίευσης.

Αν έγινε η μεγάλη αρχή με τον κουμπαρά, πρέπει να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο. Μαζί με το παιδί, μπορούμε να επισκεφτούμε ένα τραπεζικό κατάστημα και να επιλέξουμε το άνοιγμα ενός τραπεζικού λογαριασμού, εξηγώντας του τα δεκάδες προτερήματα της συγκεκριμένης διαδικασίας. Έτσι θα εξοικειωθούν με το περιβάλλον και θα ακούσουν από τους ειδικούς πως ένα ποσό που αποταμιεύεις στην τράπεζα αυξάνεται από τους τόκους που κερδίζεις και πώς με αφορμή αυτό το ποσό θα έχεις και άλλα οφέλη από την τράπεζα.

Τα παιδιά μιμούνται τους γονείς στα περισσότερα πράγματα. Έτσι μπορεί να γίνει και στα οικονομικά. Βλέποντάς μας το παιδί να είμαστε προσεκτικοί να μην σπαταλάμε χρήματα δεξιά και αριστερά, αλλά και να αποταμιεύουμε, θα μπουν και αυτά στη λογική μας. Μπορούμε να τους εξηγήσουμε πως δεν πρόκειται για τσιγκουνιά, αλλά για μια προσεκτική και σωστή οικονομική διαχείριση, η οποία θα βοηθήσει όλα τα μέλη της οικογένειας να περάσουν καλά. Σημασία έχει να αποταμιεύουμε χωρίς να στερούμαστε κάτι από την καθημερινότητά μας, με σκοπό να συγκεντρώνουμε ολοένα και περισσότερα χρήματα. Χρέος όλων των γονέων είναι να προτρέπουν τα παιδιά τους να κάνουν αποταμίευση. Για να δείξουμε ότι όλη οικογένεια συμμετέχει σε αυτή την προσπάθεια, μπορούμε να πάρουμε ένα μεγάλο γυάλινο βάζο, να το βάλουμε στην κουζίνα μας και εκεί να βάζουμε καθημερινά ότι ψιλά έχουμε. Σκοπός είναι όταν μαζευτεί ένα καλό ποσό, να κάνουμε κάτι όλοι μαζί!

Τα οφέλη της αποταμίευσης δεν είναι μόνο υλικά, είναι και ηθικά. Τα παιδιά, όταν καταλάβουν την αξία της αποταμίευσης, εκτιμούν πράγματα που δεν αγοράζονται εύκολα και βέβαια μαθαίνουν, ότι για να εκπληρώνουν τους στόχους και τις επιθυμίες τους πρέπει να εργάζονται με επιμονή και υπομονή.

Η Έλενα Νταβλαμάνου είναι Εκπαιδευτικός στο Δημοτικό Σχολείο «Saint Joseph» και  Συγγραφέας.