Ο Κανόνας των Εσωρούχων – Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών

Επιστημονικές έρευνες συγκλίνουν στο ότι περίπου ένα στα πέντε παιδιά ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, κοινωνικής τάξης, φυλής ή θρησκείας πέφτει θύμα κάποιου είδους σεξουαλικής κακοποίησης. Ο δράστης μπορεί να είναι είτε άγνωστος είτε κάποιος από το στενό περιβάλλον...

του παιδιού. Ως σεξουαλική κακοποίηση θεωρείται ένα ακατάλληλο άγγιγμα στο παιδί, ο εξαναγκασμός του παιδιού να προβεί σε ακατάλληλο άγγιγμα, έκθεση του παιδιού σε πορνογραφικό υλικό ή σε γυμνό σώμα και άσεμνη φωτογράφιση ή βιντεοσκόπηση του παιδιού.

Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τη σεξουαλική κακοποίηση από το να συμβεί στο δικό μας παιδί;

- Αρχικά πρέπει να εγκαθιδρύσουμε μια καλή σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί, έτσι ώστε να αισθάνεται άνετα να μας μιλήσει για οτιδήποτε του συμβεί, χωρίς να φοβάται.

- Θα πρέπει επίσης να το ενημερώσουμε για το ποια συμπεριφορά είναι ανεκτή από έναν ενήλικα και ποια δεν είναι. Για παράδειγμα, κανείς δεν μπορεί να το αγγίξει ή να επιζητήσει το άγγιγμά του χωρίς τη θέλησή του. Επίσης, θα πρέπει να μάθει ότι δεν μπορεί να δέχεται δωράκια από αγνώστους ή ακόμα και από γνωστούς χωρίς να το γνωρίζουμε εμείς.

- Τέλος, θα πρέπει να το διδάξουμε πώς να αντιδράει σε τέτοιου είδους περιπτώσεις, π.χ. να φωνάζει «ΟΧΙ» και να τρέχει μακριά όταν νιώσει κίνδυνο.

Είναι αλήθεια ότι πολλοί γονείς μπορεί να δυσκολευτούν να θίξουν ένα τόσο λεπτό ζήτημα στα παιδιά τους, ιδιαίτερα αν αυτά είναι σε μικρή ηλικία. Γι’ αυτό, το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει δημιουργήσει υλικό για να βοηθήσει τους γονείς να διδάξουν στα παιδιά τους πώς να ελέγχουν το σώμα τους. Το υλικό αυτό ονομάζεται «Κανόνας των Εσωρούχων» ( “Underwear rule”) και αποτελεί μέρος της εκστρατείας «Ένα στα Πέντε» εναντίον της σεξουαλικής βίας που υφίστανται τα παιδιά. Περιλαμβάνει ένα τηλεοπτικό σποτ με κινούμενα σχέδια, ένα παραμύθι που οι γονείς μπορούν να διαβάσουν στα παιδιά τους (ονομάζεται «Η ΚΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΧΕΡΙ» και απευθύνεται σε ηλικίες 3-7 χρόνων), αφίσες και κάρτες.

Ο Κανόνας των Εσωρούχων

Το βιβλίο, μέσα από την ιστορία της Κίκο, διευκολύνει τους γονείς να εξηγήσουν στα παιδιά τους ότι εκείνα πρέπει να έχουν τον έλεγχο του σώματός τους, ότι υπάρχουν καλά και κακά μυστικά, όπως και καλά και κακά αγγίγματα. Κανείς δεν μπορεί να τα αγγίξει στα σημεία του σώματός τους που συνήθως καλύπτονται από εσώρουχα, αλλά ούτε και τα παιδιά μπορούν να αγγίξουν κάποιον άλλο σε αυτά τα σημεία.

Ο Κανόνας των Εσωρούχων έχει πέντε βασικές πτυχές:

1. Το σώμα σου, σου ανήκει. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν από μικρή ηλικία ότι το σώμα τους, τους ανήκει και ότι κανείς δεν μπορεί να τα ακουμπήσει χωρίς την άδειά τους. Πρέπει να μάθουν να λένε «ΟΧΙ» κοφτά αν δε θέλουν να δεχτούν ένα χάδι ή ένα άγγιγμα, να φεύγουν μακριά και ενημερώνουν έναν ενήλικα τον οποίο εμπιστεύονται.

2. Καλό άγγιγμα- Κακό άγγιγμα. Εξηγείστε στα παιδιά τη διαφορά μεταξύ καλού αγγίγματος και κακού αγγίγματος. Βοηθήστε τα να τα ξεχωρίζουν βάζοντας ένα απλό όριο: τα εσώρουχα. Κανείς δεν επιτρέπεται να τα αγγίξει στο εσώρουχο.

3. Καλά μυστικά- Κακά μυστικά. Διδάξτε τους τη διαφορά μεταξύ καλών και κακών μυστικών. Τα καλά μυστικά είναι εκείνα που μας κάνουν χαρούμενους, π.χ. ένα πάρτυ έκπληξη, ενώ τα κακά μας αγχώνουν και μας στενοχωρούν, π.χ. κάποιος μας πείραξε και μας ζήτησε να το κρατήσουμε κρυφό. Τα κακά μυστικά θα πρέπει να τα λένε αμέσως σε έναν ενήλικα που εμπιστεύονται.

4. Η πρόληψη και η προστασία είναι ευθύνη των ενηλίκων. Ακούστε το παιδί σας και προσπαθήστε να μη δημιουργήσετε ταμπού σε σχέση με τη σεξουαλικότητα. Θα πρέπει το παιδί να αισθανθεί ασφάλεια να σας μιλήσει σε περίπτωση που το απασχολεί κάτι τέτοιο, καταπολεμώντας τη ντροπή που νιώθει.

5. Άλλες χρήσιμες συμβουλές.

- Τα παιδιά πρέπει να έχουν σαφείς οδηγίες ως προς το σε ποιους ενήλικες μπορούν να στραφούν όταν έχουν πρόβλημα. Ενήλικες οι οποίοι θα πρέπει να είναι έμπιστοι, διαθέσιμοι και με κατανόηση.

- Βάλτε κανόνα στο σπίτι να σας ενημερώνει αμέσως το παιδί όταν κάποιος γνωστός ή άγνωστος του ζητήσει να κρατήσει μυστικά, του δώσει δώρα ή προσπαθήσει να βρεθεί μόνος μαζί του.

- Τέλος, τα παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν ειδικοί στους οποίους επίσης θα μπορούσαν να απευθυνθούν όπως είναι κάποιος δάσκαλος, όπως επίσης ότι υπάρχουν και τηλεφωνικές γραμμές που θα μπορούσαν να καλέσουν για να ζητήσουν συμβουλές.

Αν υποπτευθείτε ότι το παιδί σας έχει πέσει θύμα σεξουαλικής βίας συζητήστε το μαζί του ήρεμα, χωρίς να φανεί ότι του κάνετε ανάκριση. Μάθετε ποιος, πότε, τι έκανε, αλλά μη ρωτήσετε το γιατί. Καθησυχάστε το και δώστε του να καταλάβει ότι δεν ευθύνεται το ίδιο για αυτό που του συνέβη. Φυσικά μπορείτε να απευθυνθείτε και σε κάποιον ειδικό εφόσον το κρίνετε απαραίτητο για να σας παρέχει περισσότερη βοήθεια.

Σημ.: Παιδί, Συμβουλευτική Γονέων, Ψυχολογική Υποστήριξη Παιδιών /byΡάνια Τοπτσόγλου

Το υλικό του «Κανόνα των Εσωρούχων» περιέχεται στην ιστοσελίδα: www.kanonastonesorouxon.org